Het verleden behouden: Een gids voor het plannen van een steiger voor een erfgoedgebouw

Het verleden behouden: Een gids voor het plannen van een steiger voor een erfgoedgebouw

Erfgoedgebouwen hebben een enorme historische en culturele betekenis en vertegenwoordigen de geest van vervlogen tijden. Maar naarmate de tijd verstrijkt, ondergaan deze bouwwerken onvermijdelijk slijtage en moeten ze worden gerestaureerd en onderhouden. En dit is waar steigers uitkomst bieden, zodat arbeiders kunnen repareren en verdere schade kunnen voorkomen.

Vanaf 2013 werden bijvoorbeeld grote delen van het Colosseum in Rome bijna drie jaar lang overdekt met steigers om de oorspronkelijke kleur van de 2000 jaar oude gevel van het UNESCO Werelderfgoed te herstellen. Daartoe werd de gevel met water op kamertemperatuur besproeid, in sommige gevallen op minutieuze wijze, om opgehoopt vuil en andere verkleuringen te verwijderen. Er werden geen reinigingsmiddelen gebruikt om het oorspronkelijke uiterlijk van de kalkstenen blokken niet te veranderen. De reden hiervoor is dat alle werkzaamheden aan een monumentaal gebouw zoals het Colosseum onderhevig zijn aan speciale beschermingsmaatregelen.

En dat betekent ook dat er speciale eisen worden gesteld aan de steigers die nodig zijn voor conserverings- en restauratiewerkzaamheden aan erfgoedgebouwen. Elke stap bij het opbouwen en afbreken van de steiger moet met de grootste zorg worden uitgevoerd, omdat op dat moment het risico op schade aan de constructie het grootst is. Herstelwerkzaamheden achteraf zijn vaak moeilijk omdat originele materialen erg zeldzaam en duur zijn, wat een getrouwe reconstructie moeilijker maakt.

Om dit te voorkomen kunnen zelfs de eenvoudigste maatregelen een groot effect hebben. Om het monumentale pand verder te beschermen tegen schade veroorzaakt door de steiger, moeten alle blootliggende steigerbuizen, zoals die kunnen voorkomen bij buissteigers, worden afgedekt met plastic doppen. Dit beschermt de muren tegen littekens door mogelijke trillingen van de steiger.

Samenwerking is de sleutel tot succesvolle restauratieprojecten

Effectieve samenwerking met andere vakmensen is cruciaal bij het restaureren van monumentale gebouwen. Om ervoor te zorgen dat het steigerontwerp in overeenstemming is met de principes van monumentenzorg en de restauratie-inspanningen ondersteunt, moeten conserveringsspecialisten, architecten en ingenieurs met expertise op het gebied van monumentenzorg hand in hand samenwerken met steigerprofessionals. En dit begint al bij de planning van de steiger.

Een steiger plannen voor een erfgoedgebouw

De projectlocatie in kaart brengen

Betrouwbare bouwtekeningen kunnen moeilijk of zelfs onmogelijk te krijgen zijn, vooral voor oude gebouwen die op de monumentenlijst staan. Vooral als een gebouw voor het eerst sinds lange tijd wordt gerenoveerd, of zelfs voor het eerst, zijn er cruciale stappen die genomen moeten worden voordat het eigenlijke werk begint. Een daarvan is het opmeten van het pand - en dit moet op een bijzonder risicoloze manier gebeuren. Moderne hulpmiddelen zoals drones of 3D-meettechnologie zijn hier bijzonder nuttig.

Met behulp van de gegevens die op deze manier zijn verkregen, kan nu de steiger worden gepland die nodig is voor de restauratiewerkzaamheden. De hoogte en afstand van de steiger tot het object moeten eerst worden afgesproken met de verantwoordelijke restaurateurs. Dit zorgt ervoor dat het noodzakelijke restauratiewerk kan worden uitgevoerd zonder hinder van de steiger.

Verankering en bevestiging van de steiger

Een vraag die altijd opkomt, vooral bij het werken aan een monumentaal pand, is hoe de steiger moet worden verankerd. Traditionele verankering, zoals we die kennen van bijvoorbeeld gevelsteigers, is op monumentale panden vaak niet mogelijk. Afgezien van het gebrek aan stabiliteit van de te herstellen muren, is de schade die verankering aan het gebouw kan toebrengen een van de belangrijkste redenen waarom een alternatief voor steigerverankering, zoals een steunsteiger, moet worden gevonden.

Steigers als bescherming voor het erfgoedgebouw

Wanneer een steiger wordt geplaatst op een erfgoedgebouw, kan deze niet alleen dienen als werkplatform voor restaurateurs, maar ook als bescherming voor het gebouw zelf. De voorkeursmethode is dan ook om witte, fijnmazige netten aan de buitenkant van de steiger te bevestigen om zowel het gebouw als de werkers te beschermen tegen wind, weer en UV-stralen. Dit maakt het gemakkelijker om delicaat werk uit te voeren waarbij extra bescherming tegen de elementen nodig is. Nogmaals, de gebieden waar steigernetten nodig zijn moeten worden afgesproken met de restaurateurs.

Minimaliseren van de visuele impact van de steiger

Naast dit functionele voordeel kunnen steigernetten ook nuttig zijn vanuit esthetisch oogpunt. Want, toegegeven, steigers verdoezelen tijdelijk de oorspronkelijke schoonheid van een erfgoedgebouw. Om de visuele impact van de steiger te minimaliseren, kan deze worden bekleed met doek of gaas dat is bedrukt met de gevel van het gebouw, waardoor een illusie van continuïteit wordt gecreëerd. Deze aanpak vermindert de verstoring van de esthetiek van het gebouw en zorgt ervoor dat de tijdloze charme zichtbaar blijft, zelfs tijdens de restauratie.

Steigers spelen een belangrijke rol bij het bewaren van het verleden

Steigers zijn een onmisbaar hulpmiddel bij de restauratie en het onderhoud van erfgoedgebouwen. Dankzij de beschermende eigenschappen, het aanpassingsvermogen en de structurele ondersteuning kunnen we met steigers het verleden doen herleven en het tegelijkertijd bewaren voor toekomstige generaties. Door onze erfgoedgebouwen te koesteren en moderne steigertechnieken te combineren met conserveringspraktijken, kunnen we ervoor zorgen dat deze architecturale juweeltjes nog jarenlang blijven inspireren en boeien.